Haileybury мектебінде әлеуметтік жауапты қазақстандықтар қалай тәрбиеленеді?

Haileybury Almaty және Haileybury Astana халықаралық жекеменшік мектептерінің қабырғасында оқушылар Қазақстан үшін бірегей британдық жүйе бойынша білім алуда. Мектеп әкімшілігі білімге жан-жақты қарайды: балалар әдеттегі мектеп пәндерін оқып қана қоймай, сонымен қатар сыныптан тыс жұмыстарға, соның ішінде қайырымдылық бастамалары мен әлеуметтік жауапкершілікке көп уақыт бөледі. Haileybury бұл Қазақстанның болашақ жауапты азаматын тәрбиелеудің ажырамас бөлігі деп санайды.

Алматы мен Астанадағы Haileybury мектептері қазақстандық бизнесмендер мен меценаттардың әлеуметтік жобалары болып табылады. Екі мектеп те – нөлдік пайда табатын коммерциялық емес ұйымдар – шығындардан қалған барлық ақшаны дамуға, сондай-ақ дарынды балаларға арналған шәкіртақы бағдарламаларына қайта инвестициялайды. Осылайша, балалар A-Level және International Baccalaureate (IB) қымбат халықаралық біліктілік бағдарламаларынан тегін өтуге мүмкіндік алады. Астана мектебінде 12-13-сынып оқушыларының үштен бірінен астамы грантта оқиды, Алматыда осындай гранттарды 2011-2018 жылдар аралығында 50-ден астам бала алды.

«Біздің акционерлер бізден пайда талап етпейді, өйткені Haileybury – бұл әлеуметтік жоба. Бізде ата-аналары біздің мектепте оқу ақысын төлей алмайтын дарынды балаларға арналған шәкіртақылар арқылы табыстың бір бөлігін қазақстандық қоғамның дамуына қайта инвестициялауға мүмкіндігіміз бар», – дейді Haileybury Almaty директоры Линн Олфилд.

Гранттар қазақстандық мектептердің оқушыларына 16 жастан бастап конкурстық негізде беріледі. Үміткерлер интеллект деңгейін анықтауға арналған тесттерден өтеді, ынталану мен көшбасшылық қабілеттерін көрсетеді. Бір қызығы, мектепте гранттар санына шектеу жоқ – жеке тұлғасын, дарындылығын, жоғары оқу үлгерімін және ағылшын тілін жетік меңгеруін көрсеткен оқушылар оқуға қабылданады. Неліктен гранттар 12-13-сыныпқа түсетін балаларға беріледі? Бұл оларға қымбат халықаралық IB немесе A-Level бағдарламаларының дипломдарын алуға мүмкіндік береді. Бұл – әлемдегі ең жақсы жоғары оқу орындарына тікелей жол. Мектеп талантты түлектерге, егер олар әлемдегі ең жақсы университеттердің біріне түссе, қаржылық қолдау көрсетуді жалғастырады.

Haileybury көптеген түлектері беделді шетелдік университеттерде оқиды, ал 2016 жылдан бастап грант алған оқушылар да осындай жоғары оқу орындарында оқи бастады. 2016 жылы грант бағдарламасының төрт оқушысы University College London оқу орнынан (QS World University Rankings нұсқасы бойынша әлемдік рейтингте 10–орын) ұсыныстар алды, акционерлер университетте оқу шығындарын төлеу арқылы оларға қаржылық қолдау көрсету туралы шешім қабылдады.

2017 жылы Haileybury гранттық бағдарламасы бойынша оқыған Артур Туралиев Лофборо университетінің ішінара грантына ие болды, ал 2018 жылы Айшабиби Әшімбекова бірден Калифорния Беркли университетіне астрофизика факультетіне оқуға түсті (бұл университетке қабылдау өтініш бергендердің тек 17%-ын құрайды). Мектептің акционерлері мен меценаттары Айшабибидің университетте оқуына демеушілік жасауды жалғастырды.

Haileybury гранттық бағдарламасы – бұл мектеп акционерлерінің әлеуметтік жауапкершілігінің көрінісі. Бірақ мектеп қызметкерлері, ата-аналар мен оқушылар қайырымдылық және әлеуметтік бастамаларға қатысады. Бұл – балалардың сыныптан тыс жұмыс кестесінің маңызды құрамдас бөлігі, дейді мұғалімдер мен әкімшілік. Мысалы, Haileybury Almaty оқушылары үшінші жыл қатарынан балалар үйіндегі балаларға сыйлықтар мен жаңа жылдық сыйлықтар жинайды, өйткені оларға мерекелік көңіл-күй сыйлағысы келеді. Мұғалімдер, оқушылар мен ата-аналар бірлескен күш-жігерімен Winter Festival өткізеді, ол жыл сайын қайырымдылық мақсатта 1,5 млн теңгеге жуық демеушілік қаражат жинауға мүмкіндік береді. Ал астаналық мектептің қоғамдастығы, өз кезегінде, жыл сайын ерекше қажеттіліктері бар қазақстандық балаларға арналған ArtSportsFest инклюзивті фестивалін ұйымдастырады.

2018 жылдың қыркүйек айының соңында, Индонезиядағы Сулавеси аралында жойқын цунами және одан кейінгі жанартау атқылауы туралы жаңалық әлемді шарлаған кезде, Алматыдағы мектеп оқушылары униформаның орнына Индонезия туының түстерінде (ақ және қызыл) киім киіп, жәрмеңке ұйымдастырды, онда өз қолдарымен жасалған кондитерлік өнімдерді сатты. Жиналған қаражат – шамамен 1,5 мың АҚШ доллары – апат құрбандарына көмекке жұмсалды. Астанадағы мектепте қайырымдылық жәрмеңкелері сирек емес. Мысалы, Дүниежүзілік кітап күнінде мектепте дәстүрлі түрде кітап жәрмеңкесі өтеді, ал мектеп жинаған ақшаны жетім балаларға береді.

Алматы мектебінің базасында жалғызбасты аналар баспанасына көмек бастамашыл тобы — мектеп өкілдерін, ата- аналар мен оқушыларды ортақ іс үшін біріктіретін платформа жұмыс істейді. Топ баспанаға кешенді қолдау көрсетеді: қажет болған жағдайда жөндеу жұмыстарын жүргізеді, сыйлықтар мен дәм татымдар ұсынады, туған күндерді, конкурстар мен іс-шараларды ұйымдастырады. Haileybury Astana, өз кезегінде, «Аялан Алан» қорымен ынтымақтасады. Ұйымдар халықтың осал топтарындағы балаларға арналған білім беру орталығын құру бойынша бірлесіп жұмыс істейді, сондай-ақ аудан орталықтарындағы мектептерді жабдықтармен жарақтайды. Жақында Ақсай қаласында және Астанада есту қабілеті бұзылған балаларға арналған мектепте сыныптарды жабдықтау бойынша жобалар іске асырылды.

Қазақстандағы Haileybury мектептері «Дара», Special Olympics, Қызыл Жарты Ай қоғамы, Қазақстан биоалуантүрлілікті сақтау қоры және басқа да көптеген салаларда бастамаларды іске асыратын ірі қайырымдылық ұйымдарымен белсенді ынтымақтасады. 2013 жылдан бастап Haileybury Almaty United World Schools-пен ынтымақтасады және өзінің қайырымдылық көмегі аясында Камбоджаның шалғай аудандарының бірінде жұмыс істейтін ауылдық балалар мектебін салды.

Оқушылар мектеп қабырғасында да әлеуметтік белсенді бола алады. Олар өз еркімен тәрбиешілерге жасы кіші балалармен ойнауға, оларға қызықты ойындар үйретуге, қайырымдылық жобаларын ұйымдастыруға идеялар ұсынуға, сондай-ақ мектеп бағдарламасы аясында инновациялық әлеуметтік-жауапты идеяларды әзірлеуге көмектесе алады.