2023 жылғы 7 наурыз
Халықаралық сарапшылар Қазақстандағы «фитоқармау» инновациялық технологиясын талқылады.
«Тау-кен өнеркәсібі қалдықтарына арналған табиғи шешімдер: зерттеулерден тәжірибеге» атты халықаралық конференция Алматыда Қазақстанның тұрақты дамуын зерттеу институтының бастамасымен өтті, ол Times Higher Education журналының нұсқасы бойынша 2022 жылы Қазақстанның үздік жеке жоғары оқу орны – Нархоз Университетінің құрамына кіреді. 2007 жылы қазақстандық кәсіпкер және филантроп Болат Өтемұратовтың қолдауымен Нархоз Университеті қайта құру процесін бастап, халықаралық сарапшыларды тартты, оқу бағдарламалары мен зерттеу әлеуетін жаңартты, сондай-ақ өзінің корпоративтік басқаруын реформалады.
Қазақстанның тұрақты дамуын ғылыми-зерттеу институтының директоры Брендан Дюпри орталықтың жаңа әзірлемесін – «фитоқармау», өнеркәсіптік кәсіпорындар мен көліктерден улы шаңды ұстау үшін белгілі бір жерлерде ағаштар мен бұталарды отырғызу арқылы жұмыс істейтін жасыл кедергі әдісін ұсынды. Өсімдік жамылғысының түрі мен ластаушыға дейінгі қашықтық ауа сапасын өлшеу және бөлшектердің максималды мөлшерінің ауаға енуіне жол бермеу үшін жетілдірілген компьютерлік модельдеуді қолдану арқылы анықталады. Қазір ғалымдар бүкіл әлемде «фитоқармау» технологиясын кеңінен қолдану әлеуетін зерттеу үстінде.
2022 жылы БҰҰ Еуропалық экономикалық комиссиясы (ЕЭК) Брендан Дюпри жобасын әлемдегі ең үздік тәжірибелердің бірі деп таныды. «Фитоқармау» технологиясы Қазақстандағы Ақсу алтын кенішінде коммерциялық келісімшарт бойынша сыналды. Нәтижелер технология қалдық қоймаларының бірі шығаратын ауаның ластануын шамамен 40%-ға төмендететінін көрсетті.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДҰ) мәліметтері бойынша, әлем халқының 99%-ы ластану деңгейі рұқсат етілген нормалардан асатын ауамен тыныс алады. Шаң, қазба отынының жану өнімдері және т.б. сияқты ауадағы ұсақ бөлшектер адамның өкпесіне еніп, жүрек-тамыр және тыныс алу жүйелеріне әсер етеді. ДДҰ жыл сайын ауаның ластануынан 7 миллион адам қайтыс болады деп есептейді.
Қазақстанның тұрақты дамуын ғылыми-зерттеу институты 2019 жылы құрылды. Ол 30 000 жаңа ағаш отырғызылған және экологиялық таза материалдар мен энергияны үнемдейтін жарықтандыруды пайдаланатын Нархоз Университетінің жаңа кампусын жобалауға қатысты. Тұрақты даму Нархоз Университетінің оқу бағдарламасының және кампус өмірінің бір бөлігі болып табылады.
Нархоз Университеті жанындағы Қазақстанның тұрақты дамуын зерттеу институтының әзірлемелерін, оның ішінде «фитоқармау» технологиясын болашақта ұлттық және халықаралық компанияларда қолдану жоспарлануда.