Кеңес Одағы кезінен бастап Қарағанды халықаралық әуежайы Қазақстандағы ең ірі әуежайлардың бірі болды. Аймақтағы географиялық орналасуы мен ауа-райы жағдайлары әуежайды жолаушылар мен жүк рейстерін орындау үшін авиакомпанияларды тарта отырып ерекше етті. Қарағанды әуежайы әрқашан өте тығыз ұшу кестесімен мақтана алды.
2000 жылдардағы экономикалық дағдарыстың қиын кезеңінде бұл жағдай күрт өзгерді. Халықаралық рейстердің ғана емес, ішкі рейстердің де саны азайды, қызметтер мен авиабилеттерге тарифтер көтеріліп, жолаушылар ағыны төмендеді. Мұндай жағдайда 30 мың шаршы метрді құрайтын әуежайды күтіп ұстау өте қиын болды. Ұшу-қону жолағы да қаражатты қажет етті, тәулік бойы үздіксіз жұмыс істеуді және 600-ден астам қызметкерден тұратын штатты қамтамасыз ету қиындай түсті.
Астананы Алматыдан Астанаға (қазіргі Нұр-Сұлтан) көшіру де Қарағанды әуежайына жақсы әсер еткен жоқ. Елордаға тікелей жақын болу жолаушылар тасымалы көлемінің өсу перспективаларын айтарлықтай азайтты. Әуежайдың жылына 2,5 миллион жолаушыға қызмет көрсетуге мүмкіндік беретін жобалық қуаты 150 мың жолаушы деңгейіне дейін төмендеді.
2005 жылдың соңында «Верный Капитал» компаниялар тобы «Сары-Арқа» әуежайы» АҚ акцияларының барлық пакетін сатып алды. Бизнесмен Болат Өтемұратов Қазақстан Республикасының аумағында орталық мультимодальды хаб құру – дамудың жаңа стратегиясын іске асыру үшін 4 млрд теңгеден астам инвестиция тартты. Қойылған міндет көлік стратегиясына да нақты сәйкес келді – осылайша Қарағанды халықаралық әуежайын дамытудың жаңа кезеңі басталды.
Әуежайда 40 жылдан астам жұмыс істеген директордың өндіріс жөніндегі орынбасары Ертай Сәлімбеков 2008 жыл аэровокзал кешенін кең ауқымды қайта құрумен аяқталғанын, бұл техникалық қуаттарды айтарлықтай жаңғыртуға мүмкіндік бергенін айтады. Қысқа уақыт ішінде ұшу алаңына күрделі жөндеу және қайта жаңарту жүргізілді, жүктердің кез келген түрін уақытша сақтау және өңдеу үшін А сыныбындағы үлкен жүк-терминал салынды, қолданыстағы ЖЖМ кешені кеңейтілді және қосымша арнайы техника сатып алынды.
Әуежай жүк тасымалына бағытталған. Жүк авиакомпанияларын тарту және Қарағанды әуежайында техникалық қонумен ҚР әуе кеңістігі арқылы транзиттік авиатасымалдарды орындайтын әуе кемелеріне тұрақты қызмет көрсету әуежайдың дамуына серпін берді.
«Сары-Арқа» арқылы өтетін гүл жолы
Көлемі 3500 шаршы метр жүктерді уақытша сақтау қоймасын (жүк-терминал) салу, үйлесімді және сапалы өңдеу, жеткізудің тиімді бағасы – мұның бәрі шетелдік авиакомпанияларды тарту үшін оң сәт болды, ал 2016 жылы Ресейдің ең ірі жүк тасымалдаушысы – «ЭйрБриджКарго» авиакомпаниясымен бірлесіп, әрі қарай оларды Ресей мен Қазақстан қалаларына жеткізумен Амстердамнан гүлдерді тасымалдау бағдарламасы ашылды.
«Covid-19-ға дейін Қарағанды әуежайы Қазақстан мен Ресейдегі гүлдермен жұмыс істейтін көптеген трейдерлер үшін негізгі хаб болды. Логистикалық қызмет көрсету жылдамдығы және заманауи қоймалардың болуы басқа әуежайлардағы ұзақ мерзімдерге қарағанда әуежайға келетін жүктерге 3-5 сағат ішінде қызмет көрсетуге және қайта жөнелтуге мүмкіндік берді. Қазіргі уақытта әуежай техстоп бағытын дамытуда – бұл Еуропадан Қытайға және кері шығатын жүк рейстеріне жанармай құю аялдамасы. Біз күн сайын бес рейске дейін қызмет көрсетеміз», – дейді әуе айлағы тиесілі «Верный Капитал» компаниялар тобы.
Төртінші жыл бойы аптасына екі рет Boing-747 жүк ұшағының бортында 200 тоннаға дейін гүл тасымалданады, ал Қарағанды әуежайының аумағында жүк қажетті қызмет көрсетудің толық спектрінен өтеді – ұшақты түсіруден, қоймадағы жинақтан шығарудан бастап оны одан әрі тасымалдау үшін тауарларды кедендік тазартуға және тиеуге дейін. Сондай-ақ, осы барлық қажетті рәсімдердің мерзімдерін бөлек атап өткен жөн: олар рекордтық мерзімде орындалады, бұл гүлдер сияқты сезімтал және тез бұзылатын өніммен жұмыс істеу кезінде өте маңызды, ал клиенттер мен авиакомпания сапаны ерекше бағалайды.
Гүлдерден басқа «Сары-Арқа» арқылы отандық ет өнімдерін экспорттау жоспарлануда, жергілікті өндірістермен келісім бар. Қарағандының орталық географиялық орналасуы, қолайлы шарттар мен тарифтер, сондай-ақ әуежайда барлық қажетті техникалық базаның болуы клиенттер үшін қолайлы жағдай туғызады.
Әуежайдың басқарушы директоры Руслан Ғаббасов:
«Ұшу-қону жолағы жабдықталған және бізге әлемдегі ең кішкентай тікұшақтардан бастап ең үлкен ұшаққа дейін – украиналық «Мрия» әуе кемелерінің кез келген түрін қабылдауға мүмкіндік береді. Қазір біз күміс экспорты туралы белсенді келіссөздер жүргізіп жатырмыз, әуежайдың ауқымы мүмкіндік береді. Бүгінгі таңда «Верный Капитал» акционері, бизнесмен Болат Өтемұратовты әрдайым ерекшелейтін ұзақ мерзімді, жүйелі тәсілдің арқасында Қарағанды әуежайы – Қазақстандағы жалғыз ірі гүл хабы».
Fly Arystan өз айлағын тапты
2019 жылы FlyArystan алғашқы Қазақстандық бюджеттік авиакомпаниясының пайда болуы жаңа үміттер туғызды және Қарағанды әуежайында жолаушылар рейстерін дамыту перспективаларын белгіледі. Қазақстанның ірі және шағын қалаларының 18 әуежайы арасында әуекомпанияның базасын орналастыруға конкурс жарияланды және осы көктемде нәтиже жарияланды. Әуекомпанияның өкілдігі мен олардың ұшақтарын орналастыру үшін келесі (астаналық және алматылық әуежайлардан кейін) база «Сары-Арқа» әуежайы болды.
«FlyArystan» бірінші рейсі ашылғаннан бері тек үш айдың ішінде жолаушылар ағыны өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 49%-ға өсті», – дейді әуежайдың экономика және қаржы жөніндегі директоры Александр Маликов.
Қазақстанның Алматы, Қызылорда, Жезқазған, Өскемен қалаларын ғана емес, сонымен қатар Мәскеу, Минск, Новосибирск, ал жаз мезгілінде – Анталия, Шарм-эль-Шейхті қоса алғанда, сегіз жаңа бағыт көзделген әуекомпанияның маршруттық ұшу желісін ауқымды кеңейту қолжетімді бағамен саяхаттауға көбірек мүмкіндік береді және сол арқылы Қарағанды әуежайының дамуына ғана емес, сонымен қатар бүкіл облыстың дамуына оң өзгерістер енгізеді, қонақ үй, мейрамхана, сауда-ойын-сауық және басқа да қызмет көрсету салаларының белсенді дамуына алып келеді деп сенімді әуежайда.
«Бүгін бүкіл әлемде Covid-2019 коронавирусы бойынша пандемия жариялауға байланысты қалыптасқан төтенше жағдайда, жүк тасымалы саласында Қарағанды әуежайын дамытуға назар аудару баға жетпес көмек көрсетті, – деп түсіндіреді «Сары-Арқа» әуежайы» АҚ Басқарма төрағасы Сәрсенбек Көшкінов. – Аэрокешеннің географиялық орналасуы және қазіргі заманғы мүмкіндіктері оны Еуропа мен Азияны байланыстыратын жүк рейстерінің техстоптарын орындау үшін барынша ыңғайлы етеді. Көптеген авиакомпаниялар мұндай маршруттың пайдалылығын, әуежайдың олардың жұмысына жедел және сапалы жәрдемдесуге дайындығын бағалады. Рейстерді ұйымдастыру үшін барлық мүмкін жағдайлар жасалды, бұл соңғы апталарда гуманитарлық көмекпен және басқа да қажетті жүктермен көптеген борттарға қызмет көрсетуге мүмкіндік берді».
Қарағанды әуежайының тағдырындағы соңғы оң өзгерістердің дұрыстығын растайтын ұзақ мерзімді стратегиялық даму бағыты оған көптеген өңірлік әуежайлардың тағдырын болдырмауға мүмкіндік береді, ал Болат Өтемұратов белгілеген вектор әуежайдың ғана емес, тұтастай алғанда елдің одан әрі өсуіне және міндетті табыстарына ықпал етеді.