«Нұр-Медиа» холдингі «Қайырымдылық жасаушылар» жобасын жалғастыруда. «Астана» телеарнасының эфирінде және AIQYN мен ЛИТЕР газеттерінің беттерінде ҚР қайырымдылық қорлары туралы 20 минуттық телевизиялық деректі фильмдер мен кеңейтілген газет материалдарының топтамасы шығады.
Біздің жарияланымдар сериясы Болат Өтемұратов Қорының қызметімен танысуды жалғастыруда. Биыл қор 5 жасқа толады. Осы уақыт ішінде көп нәрсеге қол жеткізілді, бірақ қоғам белсенділері сенімді: қордың әлі де көптеген жетістіктері бар.
Бүгінде бүкіл әлемде материалдық игіліктерді құрбан ету – табысты, қалыптасқан адамдар үшін өте үйреншікті іс. Қайырымдылықпен немесе меценаттықпен көптеген ірі компаниялар, танымал суретшілер мен кәсіпкерлер айналысады. Бұл тәжірибе әсіресе Батыста дамыған, бірақ біздің елде де еліктеуге тұрарлық мысалдар бар.
– Көбінесе бизнесмендер жақсы материалдық мүмкіндіктерге қол жеткізіп, басқаларға көмектескісі келеді, қоғамның дамуына немесе белгілі бір әлеуметтік мәселелерді шешуге үлес қосқысы келеді, – дейді Болат Өтемұратова Қорының директоры Марат Айтмағамбетов. – Бұл бірегей тәжірибе емес, бұл бүкіл әлемде болып жатыр. Біздің қор да бес жыл бұрын осы қағида бойынша құрылды. 2014 жылдың ақпан айында Қазақстанда «Асыл Мирас» жеке қайырымдылық қоры тіркелді (Қордың бірінші атауы – автордың ескертпесі). Сол кезде оның құрылтайшысы Болат Өтемұратов қордың алдына нақты міндеттер қойды. Біріншіден, проблемалар көп және мемлекет тарапынан да, қайырымдылық жасаушылар тарапынан да іс жүзінде көмек жоқ толтырылмаған салаларды табу. Екіншіден, көмек бір реттік болмауы керек.
– Сондықтан біз тек заңды тұлғалармен жұмыс істейміз және өзіміздің ұзақ мерзімді жобаларымызды іске асырамыз деп шештік, – деп атап өтті қор директоры. – Бірнеше ай бойы біз бірінші жобамыздың тақырыбын іздедік. Әр түрлі нысаналы топтармен кездестік.
АУТИЗМ. БАРШАМЫЗҒА БІР ӘЛЕМ
– 2014 жылдың жазында біз өзімізге сәйкес келетін тақырыпты таптық – аутизм. Біріншіден, Қазақстанда бұл ауру туралы іс жүзінде білмеді; екіншіден, проблемамен ешкім айналысқан жоқ. Ол кезде ресми түрде аутизммен ауыратын 2 мыңға жуық бала тіркелген. Мемлекет көлемінде бұл шамалы сан екені түсінікті, сондықтан оларға жеке мемлекеттік қолдау көрсетілмеген. Балаларға көмектесу үшін ата-аналары қауымдастыққа бірігіп, бір нәрсе жасауға тырысты. Бірақ олардың шектеулі ресурстарына байланысты мүмкіндіктері аз болды.
Болашақ жобаның тақырыбын зерттегеннен кейін қор мамандары әлемде әрбір 159-бала аутизммен туылатынын білді. Мамандар ауруды зерттеуге адамзаттың ең жақсы ақыл-ойларын қосып, ұзақ уақыт бойы дабыл қағып келеді.
– 2014 жылдың соңында біз қордың құрылтайшысы мен қамқоршылық кеңесінің мақұлдауын алдық, – деп еске алады оның директоры. – 2015 жылдың жазында Алматы мен Астанада алғашқы «Асыл Мирас» аутизм орталықтары ашылды. Ең басынан мұндай балалармен жұмыс істеудің ескірген әдістерін қолданбау туралы шешім қабылданды. Қорда жақсы ресурстар болғандықтан, біз батыстық технологияларды (диагностика, скрининг, қолдау) әкелуді шештік. Яғни, біздің мамандарды Америкадағыдай жұмыс істеуге және балаларға көмектесуге үйрету. Бүгінгі таңда қор балалармен жұмыс жасауда заманауи әдістерді қолданатын осындай 6 орталықты ашты. Сонымен бірге біз американдық мамандармен байланыс орнатуды жалғастырамыз.
Болат Өтемұратов Қорында аутистік спектр асқынулары бар балаларды бейімдеуге бағытталған жоба өте уақтылы бастама екеніне сенімді. Сонымен қатар, бүкіл әлемде аутизмнің таралуы қауіпті ауқымға ие болуда.
«Біз осы бағытта алғаш бастаған кезде әлемдегі әрбір 159-бала аутизммен туылды, – дейді қор басшысы. – Өткен жылы әрбір 59-бала осы патологиямен дүниеге келді, ал осы жылдың басында – әрбір 49-бала. Халықаралық сарапшылардың бағалауы бойынша, аутизммен ауыратын балалар бүгінгі күнге дейін 60 мыңнан астам адамды құрайды. Қазақстанда олардың саны 3500-ге жақындады.
Бес жылды аутизм тақырыбына арнағаннан кейін, қор қызметкерлері барған сайын қорқынышты статистикаға қарамастан, тыныштандыруға асығуда. «Аутизм бүгінгі күнге дейін ем қонбаушылығына қарамастан, үкім емес. Сонымен қатар, аутизм әр түрлі, аутистік спектр асқынуларының әр түрлі белгілері бар. Мұндай балалардың арасында нормотиптік бала ешқашан жасай алмайтын нәрсені білетін нағыз данышпандар бар.
Мұндай диагнозы бар көптеген балалар тиісті күтіммен, дайындықпен болашақта қарапайым мектепте оқып, қалыпты өмір сүре алады», – дейді мамандар. Мұнда ата-аналардың қатысуы өте маңызды. Егер олар біздің орталықта өткен курстан кейін баламен жұмыс істеуді жалғастырмаса, онда барлық жұмыс бекер болады. Сондықтан «Асыл Мирас» аутизм орталықтарындағы балалармен сабақтар ата-аналардың қатысуымен өтеді, өйткені олар баласына дұрыс көмектесуді үйренуі керек.
«Аутизм. Баршамызға бір әлем» жобасына құрылтайшы 12,5 миллион доллар бөлді. Бұл бағыттағы жұмыс жалғасатын болады.
ЖАҚСЫЛЫҚ ЖАСА, БАСҚЫНЫ АЙНАЛДЫР!
Аутизммен ауыратын балалардың проблемаларын шешуге бағытталған жобамен қатар, қор жыл сайын Щучье-Бурабай курорттық аймағында Burabike қайырымдылық велошеруін ұйымдастырады және өткізеді. Бұл – бұқаралық спорттық іс-шара, оның мақсаты Қазақстанның балалар ауруханаларын өмірлік қажетті медициналық жабдықтармен жарақтандыру үшін қаражат жинау болып табылады.
– Велошеру 2013 жылдан бастап жыл сайын өткізіліп келеді, – деп атап өтті Марат Айтмағамбетов. – Бес жыл ішінде 700 миллион теңге жиналды. Айтпақшы, өткен жылы мерейтойлық жарысқа 2 500-ден астам адам қатысып, 205 миллион теңге жиналды. Бұл белгілі бір рекорд тәрізді.
Бірнеше жыл бұрын облыстық Қызылорда ауруханасы үшін веломарафоннан жиналған қаражатқа жаңа туған нәрестелерге арналған екі автономды кювез сатып алынды. Жапонияда тапсырыс берілді, ең жақсысы. Бұл кювездерде қазір жергілікті дәрігерлер ауыр жағдайдағы сәбилерді қалалық перинаталдық орталыққа апарады. «Соңғы бірнеше жылда бұл салада жаңа туған нәрестелер арасындағы өлім-жітім екі есе азайды», – дейді қор.
Өткен жылы қор ауылдық ауруханалар мен перзентханаларға назар аударуды ұйғарды. Осылайша, биылғы жылы реанимобильдер мен реанимациялық жүйелерді қоса алғанда, өмірлік қажетті медициналық жабдықтарды алған Қазақстанның әр түрлі өңірлерінен 5 медициналық мекеме таңдалды.
ШЕКАРАНЫ КЕҢЕЙТЕ ОТЫРЫП
– 2017 жылы біздің медициналық жобаларымызға білім мен мәдениетке арналған жаңа жобалар қосылды, – дейді директор. – Бізге Қазақстанның Қызыл Жарты Ай қоғамының қызметкерлері келіп, зардап шеккен адамдарға жедел көмек қажет болған кезде төтенше жағдайлар барысында тұрақты кездесетін проблемалар туралы айтып берді. Нәтижесінде біздің танысуымыз қазақстандық банктердің бірі қосылған жаңа бірегей жобаға ұласты. Өткен жылдың көктемінде біз су тасқынынан зардап шеккендерге көмек көрсетудің жаңа карточкалық механизмін сынап көрдік. Банк карточкаларды шығарды, Қызыл Жарты Ай қызметкерлері оларды зардап шеккендерге – Зырян және Аягөз тұрғындарына бөлді, ал қор су тасқынынан зардап шеккен әрбір отбасы мүшесіне 30 мыңнан ақша аударды.
Қорда бұл жобаны да жалғастыруға ниетті. Өйткені, әлеуметтік қолдаудан басқа, оның тағы бір оң әсері болды.
– Сол кезде көбісі банк карточкаларын алғаш рет қолында ұстады, оларды қалай пайдалану керектігін де білмеді, – дейді Марат. – Қазір олар осы шағын қалаларда белсенді қолданылады, көптеген банкоматтар, ал дүкендерде – POS-терминалдар пайда болды. Осылайша, жоба жергілікті халықтың қаржылық мәдениетін арттыруға көмектесті.
Сол жылы қор мүгедек балалардың ата-аналар қауымдастығына миллион доллар бөліп, қолдау көрсетті. Бұл қаражатқа Алматыда сал ауруына шалдыққан балаларға арналған ерте араласу және қарқынды оңалтудың жаңа орталығы ашылып, жұмыс істеуде. Оның негізінде Қазақстанның түкпір-түкпірінен оңалту мамандарын оқыту үшін білім беру-ресурс орталығы құрылды.
– 1 миллион доллар көлеміндегі қаражат орталықтың өзіне, оны жабдықтауға, жалақыға 300 мың доллар, ал жоғары деңгейдегі мамандарды даярлауға 700 мың доллар жұмсау шартымен бөлінді, – дейді Айтмағамбетов. – Бізде де Батыстағыдай болғанын қалаймын – онда мұндай балаларды аяғына қояды, сонымен қатар тіпті осы аурудың визуалды көріністері жоғалады. Бірақ бұл үшін бізге жоғары деңгейлі мамандар қажет.
Өткен жылы қор мәдени салада қызықты жобаларды іске қосты. – 2017 жылдың соңында бізге әнші Батырхан Шөкеновтің туыстары – оның жиені Наргиз және ағасы Бауыржан жүгінді, – деп жалғастырды Марат Айтмағамбетов. – Бізде бірнеше кездесулер өтті, көптеген талқылаулар болды, көптеген идеялар айтылды. Нәтижесінде жақсы достық орнап, бірден төрт жоба «дүниеге келді». 2018 жылдың қыркүйегінде Батырхан Шөкенов орындаған қазақ тіліндегі әндердің ноталық басылымы жарық көрді.
Мұндай басылымдар қазір іс жүзінде шығарылмайды. Оның көп бөлігі музыкалық мекемелерге тегін таратылды. Содан кейін біз консерваторияның үрмелі және ұрмалы аспаптар кафедрасының студенттері арасында бірегей байқау жарияладық. Оның қорытындысы бойынша бес финалист әрқайсысы 500 мың теңге көлемінде шәкіртақы алды. Биыл біз тағы да байқау өткіземіз, бірақ бұл жолы оған тек Құрманғазы атындағы консерватория студенттері ғана емес, ал еліміздің барлық музыкалық мекемелерінің оқушылары қатысады. Шәкіртақы алушылар саны да артады – бес емес, он болады. 2018 жылдың соңында Қазақстанда алғаш рет халықаралық қазылар алқасының қатысуымен ағаш үрмелі аспаптарда орындаушылардың республикалық байқауы өтті. Бұл да дәстүрге айналады.
Жақын арада Батырхан Шөкеновтың жеке альбомдары мен концерттерінің сыйлық CD/DVD-басылымын шығару жоспарлануда.
АЛМАТЫЛЫҚТАР ҮШІН ЕҢ ЖАҚСЫ СЫЙЛЫҚ – БҰЛ БАҚ
Бүгінгі таңда қордың ең қызықты жобаларының бірі – Алматыдағы Бас ботаникалық бақты қайта құру.
– Біздің қала жақсырақ, әдемі және ыңғайлы бола түсуде. Осы өзгерістердің барлығында қор қалаға және қала тұрғындарына жаңартылған қоғамдық аумақтары бар жаңартылған Ботаникалық бақ беруге шешім қабылдады. Бірақ жұмысты бастамас бұрын біз жобаны көпшілікке таныстырдық, содан кейін қоғамдық тыңдаулар өткіздік.
Алматының ботаникалық бағындағы негізгі жұмыстар осы жылдың көктемінде басталады. Бақтың басты проблемасы – су құю және суару жүйесінің болмауы. Яғни, осы жасыл оазистің 100 гектардан астамын жергілікті жұмысшылар су құйғышпен және шелектермен суарады. Бірақ проблема шешіледі. Бақта заманауи арық жүйесі пайда болады, кепкен ұңғымалар қалпына келтіріледі. Тіпті бақтың аумағында бірнеше су қоймалары да қалпына келтіріледі.
Бұл, өз кезегінде, жергілікті фауна өкілдерінің өмірін жақсартуға әсер етеді. Бақ аумағында түлкі, қырғауыл, тиіндер тұрады. «Су қоймаларының баққа оралуымен бірге, бір кездері ботаникалық бақта ұзақ жолында тоқтаған қоныс аударатын құстар да қайта оралады», – деп сенеді қор.
– Қайта құру жоспарында баққа үш кіру аймағын жасау көзделген, бұл өткен ғасырдың 30-жылдарындағы бас жоспар бойынша, бақ құрылған кезде болған, – деді қор директоры Болат Өтемұратова. – Қазір ботаникалық бақтың жалғыз кіреберісі өте қараусыз қалған көрініске ие және оны көптеген жерлерде қоршау айтарлықтай бұзылған. Вандализм де бар.
Бақты қайта құру жобасы өткен жылы басталды. Ұзақ уақыт бойы жарамсыз болған жылу желілері шұғыл түрде қалпына келтірілді. Айтпақшы, былтырғы жылы жылудың болмауына байланысты бақтың жылыжайларында көптеген өсімдіктер мерт болды.
– Ботаникалық бақ – бұл инфрақұрылым адамдардың демалуына арналған саябақ емес екенін есте ұстаған жөн, – деп атап өтті Марат Айтмағамбетов. – Ботаникалық бақ – бұл, ең алдымен, ғылыми объект. Қайта құру бірінші кезекте жасыл желектердің өсуіне жағдай жасауды көздейді. Тіпті бақшадағы жарықтандыру өсімдіктердің табиғи циклін бұзбау үшін ұйымдастырылады. Ол төменге орналастырылады. Ал вандализм фактілерін тоқтату үшін баққа бейнебақылау камералары орнатылады.
– Ботаникалық бақ – бұл инфрақұрылым адамдардың демалуына арналған саябақ емес екенін есте ұстаған жөн, – деп атап өтті Марат Айтмағамбетов. – Ботаникалық бақ – бұл, ең алдымен, ғылыми объект. Қайта құру бірінші кезекте жасыл желектердің өсуіне жағдай жасауды көздейді. Тіпті бақшадағы жарықтандыру өсімдіктердің табиғи циклін бұзбау үшін ұйымдастырылады. Ол төменге орналастырылады. Ал вандализм фактілерін тоқтату үшін баққа бейнебақылау камералары орнатылады.
Алматылықтардың басты мақтанышын қайта жаңарту жобасы екі жылға есептелген. Жобаның жалпы құны осы уақытқа дейін 15 миллион доллар көлемінде бекітілген. Барлық негізгі жұмыстарды 2019 жылдың соңына дейін аяқтау жоспарлануда. Қайта құру кезеңдері қордың әлеуметтік желілердегі аккаунттарында үнемі жарияланып отырады.
– Бұл жобаның Facebook пен Instagram желілерінде жеке парақтары бар. Олар бәріне ашық, біз үнемі қайта құру туралы барлық ақпарат пен жаңалықтарды жариялаймыз. Егер сұрақтар туындаса, біз оларға жедел жауап беруге тырысамыз. Біз кері байланысқа үміттенеміз, – деп қорытындылады Марат Айтмағамбетов.
Дереккөз: https://liter.kz/ru/articles/show/55052-a_zavtra_vam_skazhut_spasibo_